Markttoegang

Inhoud

Inleiding

In de Wet financiële markten BES (Wfm BES), die op 1 juli 2012 in werking is getreden, is bepaald voor welke activiteiten een vergunning is vereist, welke procedure moet worden gevolgd en aan welke eisen moet worden voldaan. Hieronder leest u op welke wijze toelating van een kredietinstelling is toegestaan en welke procedure voor toelating moet worden doorlopen.

Wat is een kredietinstelling

Een kredietinstelling is in de Wfm BES gedefinieerd als degene die zijn bedrijf maakt van het buiten besloten kring ter beschikking verkrijgen van opvorderbare gelden van anderen dan professionele marktpartijen, en het voor eigen rekening verrichten van kredietuitzettingen.
Om te bepalen of iemand onder de definitie van kredietinstelling valt, moet dus onder meer worden vastgesteld of er buiten besloten kringopvorderbare gelden worden verkregen.

Besloten kring

De term besloten kring is belangrijk om te bepalen of uw activiteiten onder de reikwijdte van de Wfm BES vallen. De term komt immers voor in de definitie van kredietinstelling én in het verbod om opvorderbare gelden buiten besloten kring van anderen dan professionele marktpartijen aan te trekken.

Een besloten kring kan omschreven worden als een kring, die bestaat uit personen of vennootschappen waarvan een persoon of vennootschap opvorderbare gelden ter beschikking krijgt.

Om te kunnen bepalen of er sprake is van een besloten kring zijn de volgende criteria van belang:

  • de kring, bestaande uit natuurlijke personen of rechtspersonen, is nauwkeurig omschreven;
  • de toetredingscriteria zijn vooraf bepaald en toetsbaar, en personen die niet tot de kring behoren kunnen niet eenvoudig toetreden; en
  • de tot de kring behorende personen staan in een zodanige rechtsbetrekking tot degene die opvorderbare gelden vraagt of verkrijgt, dat zij redelijkerwijs op de hoogte kunnen zijn van diens financiële toestand.

Degenen die binnen een besloten kring gelden aantrekken, vallen niet onder de definitie van kredietinstelling. Ook overtreden zij het verbod om opvorderbare gelden aan te trekken niet. Personen binnen een besloten kring worden immers geacht in staat te zijn om de financiële toestand van degene aan wie zij hun gelden toevertrouwen zelf te beoordelen. 

Opvorderbare gelden
Opvorderbare gelden zijn volgens de definitie van artikel 1:1 Wfm BES gelden die op enig moment terugbetaald moeten worden, uit welke hoofde dan ook, en waarvan op voorhand duidelijk is welk nominaal bedrag moet worden terugbetaald. U kunt hierbij denken aan het lenen van geld of het uitgeven van een obligatie.

Onder andere de volgende categorieën worden niet als opvorderbare gelden aangemerkt:

  • papieren waardebonnen en casinofiches
  • een vooruitbetaling voor een concrete kooptransactie
  • een gegeven uitstel van betaling voor een concrete verkooptransactie
  • gelden die zijn gegeven in het kader van een concrete opdracht tot ‘doorbetaling’ aan een derde. Hierbij geldt dat indien de periode tussen het geven van de opdracht tot doorbetaling en de ontvangst door de derde meer dan vijf kalenderdagen in beslag neemt, er wel sprake is van opvorderbaar geld.

Het verbod op het aantrekken van opvorderbare gelden van het publiek
Op grond van artikel 2:22 Wfm BES is het verboden in de openbare lichamen in de uitoefening van een bedrijf buiten besloten kring opvorderbare gelden van andere dan professionele marktpartijen aan te trekken, ter beschikking te verkrijgen of ter beschikking te hebben. Niet alleen het aantrekken, ter beschikking verkrijgen of ter beschikking hebben van opvorderbare gelden is verboden, ook voor het daarbij bemiddelen geldt een verbod. 

Het verbod beoogt te voorkomen dat instellingen of personen die geen kredietinstelling zijn, gelden van het publiek aantrekken of ter beschikking hebben of verkrijgen, zonder dat bij deze instellingen of personen voldoende financiële waarborgen aanwezig zijn om te zorgen dat op een verantwoorde manier met deze gelden wordt omgegaan en het geld op elk moment weer kan worden terugbetaald.

Het verbod richt zich tot een ieder die de bedoelde activiteiten in de openbare lichamen verricht, met andere woorden, iedere persoon of instelling die zich tot het publiek aldaar richt, ongeacht waar deze persoon of instelling is gevestigd.

Het verbod geldt niet als:

  • de gelden worden aangetrokken of verkregen door ondernemingen die beschikken over een vergunning als kredietinstelling;
  • de gelden worden aangetrokken of verkregen door de Staat; of
  • de gelden worden aangetrokken of verkregen door het aanbieden van effecten, zolang dat geschiedt in overeenstemming met de voorschriften van paragraaf 5.4 van de Wfm BES.

In deze situaties is het bemiddelingsverbod ook niet van toepassing.

  Professionele marktpartij
Op grond van artikel 1:1 van de Wfm BES zijn in ieder geval beleggingsinstellingen, kredietinstellingen, pensioenfondsen, vermogensbeheerders en verzekeraars professionele marktpartijen. 

Wanneer een financieel product wordt aangeboden of een financiële dienst wordt verleend aan een professionele marktpartij, of wanneer opvorderbare gelden worden aangetrokken van een professionele marktpartij, is er geen noodzaak voor (consumenten)beschermende regulering. Kenmerkend voor een professionele marktpartij is namelijk dat deze in staat is zelfstandig financiële producten en diensten te beoordelen en daarover besluiten te nemen. Een professionele marktpartij moet zelf de risico’s van financiële producten en diensten kunnen beoordelen.

Verbod op het gebruik van het woord bank / krediet / spaar

Indien een onderneming niet beschikt over een vergunning tot uitoefening van het bedrijf van kredietinstelling op grond van de Wfm BES, mag zij op grond van artikel 2:21 Wfm BES in haar naam niet de woorden ‘bank’, ‘krediet’ of ‘spaar’ gebruiken. Hetzelfde geldt voor vertalingen of vormen hiervan. Alleen als heel duidelijk naar het publiek toe blijkt dat de onderneming niet op de financiële markten werkzaam is, geldt het verbod niet. Dat is bijvoorbeeld het geval bij rechtbank.

Aanbieden van financiële diensten of producten

Het in of vanuit Caribisch Nederland (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) aanbieden van financiële diensten of producten kan op de volgende drie manieren: via een zetel, via een bijkantoor of door middel van vrije dienstverrichting.

Via een zetel
Er is sprake van een zetel in Caribisch Nederland indien de kredietinstelling haar hoofdvestiging op Bonaire, Sint Eustatius of Saba heeft. Dit blijkt veelal uit de statuten of reglementen van de onderneming.

Via een bijkantoor
Een kredietinstelling kan uitsluitend door middel van een bijkantoor worden toegelaten in Caribisch Nederland, indien zij haar zetel heeft in Curaçao of Sint Maarten. De onderneming heeft dan vanuit Curaçao of Sint Maarten een duurzame aanwezigheid (bijkantoor) in Caribisch Nederland. Het bijkantoor heeft zelf geen rechtspersoonlijkheid. Bijkantoren zonder zetel in Curaçao of Sint Maarten worden vooralsnog niet toegelaten tot Caribisch Nederland.

Vrije dienstverrichting
Een kredietinstelling met zetel in Curaçao of Sint Maarten kan voorts zonder een duurzame aanwezigheid op Caribisch Nederland financiële diensten of producten aanbieden in of vanuit Caribisch Nederland.

 

Vergunningplicht

Het is verboden om zonder vergunning van De Nederlandsche Bank (DNB) in of vanuit Bonaire, Sint Eustatius of Saba (Caribisch Nederland) het bedrijf van kredietinstelling uit te oefenen. Deze vergunningplicht geldt voor eenieder die in of vanuit Caribisch Nederland het bedrijf van kredietinstelling uitoefent.

Deze vergunningplicht geldt voor eenieder die in of vanuit Caribisch Nederland werkzaam is vanuit een zetel, een bijkantoor of door middel van dienstverrichting:

Zetel

Bijkantoor

Dienstverrichting

Kredietinstelling

Vergunning

Vergunning

vergunning

 

Uitzondering: geen vergunning (initiative test)

Een kredietinstelling die vanuit een zetel in Curaçao of Sint Maarten diensten naar Caribisch Nederland verricht kan zonder vergunning deze activiteiten verrichten, voorzover de kredietinstelling kan aantonen dat het initiatief tot de dienstverlening uitsluitend is uitgegaan van de cliënt die zijn gewone verblijfplaats in Caribisch Nederland heeft. Daarnaast moet er ook verder slechts sprake zijn van incidentele activiteiten in Caribisch Nederland.

Vergunningvereisten zetel

Een kredietinstelling moet op grond van de Wfm BES aan bepaalde eisen voldoen om haar bedrijf op Caribisch Nederland uit te mogen oefenen. DNB beoordeelt bij de behandeling van de vergunningaanvraag of aan deze eisen wordt voldaan.

De vergunningvereisten voor de uitoefening van het bedrijf van een kredietinstelling zijn neergelegd in artikel 2:11 Wfm BES. Zij worden nader uitgewerkt in het Besluit financiële markten BES (Bfm BES).

Als belangrijkste vergunningvereisten noemen wij onder meer:
- Zetelvereiste: de kredietinstelling moet haar zetel in Caribisch Nederland hebben, Curaçao of Sint Maarten hebben (artikel 3:1 Wfm BES);
- Betrouwbaarheid en geschiktheid (artikel 3:4 en 3:5 Wfm BES);
- Vierogenprincipe en plaats van werkzaamheden (artikel 3:6 Wfm BES);
- Integere en beheerste bedrijfsuitoefening (artikel 3:8 en 3:9 Wfm BES);
- Programma van werkzaamheden (artikel 2:3 of 2:4 Bfm BES);
- Financiële waarborgen (artikel 3:16 tot en met 3:18 Wfm BES)
- Doorzichtige zeggenschapsstructuur (artikel 3:10 Wfm BES).

Daarnaast dient de vergunningaanvraag een businessplan te omvatten waarin onder meer gedetailleerd de voorgenomen werkzaamheden, de type cliënten, het verdienmodel en de strategie voor de komende drie jaren wordt beschreven.

Verklaring van geen bezwaar

Van belang is te weten dat voor de volgende handelingen een verklaring van geen bezwaar is vereist:

- het houden, verwerven of vergroten van een gekwalificeerde deelneming in een kredietinstelling met zetel in Caribisch Nederland(3:28Wfm BES); en
- bepaalde handelingen door een kredietinstelling met zetel in Caribisch Nederland, nadat deze kredietinstelling een vergunning heeft verkregen  (artikel 4:23 Wfm BES).

Een verklaring van geen bezwaar voor een gekwalificeerde deelneming in een kredietinstelling met zetel in Caribisch Nederland (artikel 3:28 Wfm BES) 

Er is sprake van een gekwalificeerde deelneming als de rechtstreekse of middellijke deelneming in de kredietinstelling de omvang heeft van ten minste tien procent van het geplaatste aandelenkapitaal van een kredietinstelling. Indien men voor meer dan tien procent stemrechten kan uitoefenen dan wel een daarmee vergelijkbare rechtstreekse of middellijke zeggenschap in de kredietinstelling heeft, is er eveneens sprake van een gekwalificeerde deelneming (artikel 3:27 Wfm BES).

DNB zal een aanvraag voor een verklaring van geen bezwaar die betrekking heeft op het houden, verwerven of vergroten van een gekwalificeerde deelneming in een kredietinstelling beoordelen aan de hand van de volgende criteria:

  1. de betrouwbaarheid van de personen die op grond van de (voorgenomen) deelneming het beleid van de kredietinstelling zullen bepalen of mede bepalen dan wel zullen kunnen bepalen of medebepalen;
  2. de geschiktheid van de personen die op grond van de (voorgenomen) deelneming het dagelijks beleid van de kredietinstelling zullen bepalen;
  3. de financiële soliditeit van de aanvrager van de verklaring van geen bezwaar, rekening houdend met de bedrijfsactiviteiten van de kredietinstelling;
  4. de vraag of de kredietinstelling als gevolg van de deelneming kan blijven voldoen aan de op grond van de Wfm BES gestelde prudentiële eisen; en
  5. het risico dat de deelneming verband houdt met het wiswassen van geld of het financieren van terrorisme in de zin van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme BES dan wel dat dit risico door de voorgenomen verwerving of vergroting van de deelneming zou kunnen worden vergroot.

Een verklaring van geen bezwaar voor een handeling door een kredietinstelling (artikel 4:23 Wfm BES) 

Een kredietinstelling heeft voor de navolgende handelingen een verklaring van geen bezwaar nodig:

  1. het verminderen van haar eigen vermogen door terugbetaling van kapitaal of uitkering van reserves;
  2. het houden, verwerven of vergroten van een in verhouding tot het eigen vermogen van de kredietinstelling significante deelneming in een andere onderneming. Onder ‘significante deelneming’ moet in dit verband worden verstaan een deelneming in een financiële onderneming waarvan het balanstotaal groter is dan één procent van het geconsolideerde balanstotaal  van de kredietinstelling dan wel een deelneming in een niet-financiële onderneming waarbij het bedrag van de deelneming – bij verwerving of het totale bedrag na vergroting – groter is dan één procent van het geconsolideerde eigen vermogen van de kredietinstelling. Dit laat onverlet de verplichting om bij DNB een verklaring van geen bezwaar aan te vragen ingeval van een gekwalificeerde deelneming in de zin van artikel 3:28, eerste lid, Wfm BES of artikel 3:95, eerste lid, van de Wet op het financieel toezicht door een krediet­instelling;
  3. het geheel of voor een belangrijk deel al dan niet middellijk overnemen van de activa en passiva van een andere onderneming, indien de over te nemen activa of passiva meer bedragen dan één procent van het geconsolideerde balanstotaal van de kredietinstelling;
  4. het overgaan tot een financiële of vennootschappelijke reorganisatie;
  5. het onder welke naam dan ook vestigen van filialen, bijkantoren en kassen; en
  6. het wijzigen van haar statuten.

DNB zal een aanvraag voor een verklaring van geen bezwaar die betrekking heeft op een van de hierboven genoemde handelingen beoordelen aan de hand van de volgende criteria:

  1. is de handeling in strijd of zou deze in strijd kunnen komen met de voor de kredietinstelling op grond van artikel 3:17 Wfm BES geldende regels met betrekking tot haar solvabiliteit;
  2. is de handeling anderszins in strijd of zou deze anderszins in strijd kunnen komen met een gezonde en prudente bedrijfsuitoefening; en
  3. zou de handeling leiden of kunnen leiden tot een ongewenste ontwikkeling van de financiële sector.

Aanvraag en beoordeling

Een verklaring van geen bezwaar wordt bij DNB aangevraagd door middel van het toesturen van een volledig ingevuld en ondertekend Aanvraagformulier verklaring van geen bezwaar. Voor zowel het aanvragen van een verklaring van geen bezwaar onder artikel 3:28 als onder artikel 4:23 Wfm BES bestaat een aanvraagformulier.

DNB beslist in beginsel binnen dertien weken na ontvangst van de aanvraag.  Deze termijn kan echter in bepaalde gevallen door DNB worden opgeschort (artikel 2:9 Wfm BES). Aan een te verlenen verklaring van geen bezwaar kan DNB met het oog op de belangen die de wet beoogt te beschermen voorschriften verbinden en beperkingen stellen. Aan de behandeling van een aanvraag voor een verklaring van geen bezwaar zijn kosten verbonden.

Vergunningvereisten bijkantoor

Het is een kredietinstelling slechts toegestaan door middel van een bijkantoor in Caribisch Nederland het bedrijf van kredietinstelling uit te oefenen, indienzij voldoet aan de volgende eisen (artikel 2:17 Bfm BES):

a) De som van de bij het bijkantoor aangehouden betaalrekeningen, spaartegoeden en deposito’s per ultimo van het laatst afgesloten boekjaar mag niet meer dan USD 90 miljoen bedragen; en
b) De kredietinstelling mag zich vanuit het bijkantoor uitsluitend of hoofdzakelijk richten op ingezetenen van Caribisch Nederland, Curaçao of Sint Maarten dan wel aldaar gevestigde bedrijven.

Indien de kredietinstelling niet voldoet aan deze voorwaarden kan zij niet middels een bijkantoor haar bedrijf van kredietinstelling uitoefenen. De kredietinstelling zal dan vanuit Curaçao of Sint Maarten een dochteronderneming met zetel in Caribisch Nederland moeten opzetten.

Indien de kredietinstelling voldoet aan deze voorwaarden, zal tevens moeten worden voldaan aan de vergunningvereisten zoals beschreven onder de paragraaf ‘Vergunningvereisten Zetel’. Deze vereisten zijn dan slecht van toepassing met betrekking tot de activiteiten die de kredietinstelling in of vanuit Caribisch Nederland verricht.

Met betrekking tot het bijkantoor gelden de volgende aanvullende vereisten:
- Zetelvereiste: de kredietinstelling moet haar zetel in Curaçao of Sint Maarten hebben en door middel van een bijkantoor in Caribisch Nederland werkzaam zijn (artikel 3:1 Wfm BES);
- De kredietinstelling moet een verklaring van de toezichthoudende instantie van de staat van zetel overleggen waaruit blijkt dat de kredietinstelling in haar staat van zetel bevoegd is tot de uitoefening van de vergunningplichtige activiteiten, bedoeld in artikel 3:2 Wfm BES (artikel 2:2,onderdeel h, Bfm BES);

Vergunningvereisten vrije dienstverrichting

De vergunningvereisten voor de uitoefening van het bedrijf van kredietinstelling door middel van dienstverlening in Caribisch Nederland  zijn neergelegd in artikel 2:11 Wfm BES. Zij worden nader uitgewerkt in de Bfm BES. Verwezen wordt naar de paragraaf ‘Vergunningvereisten Zetel’. Deze vereisten zijn dan slecht van toepassing met betrekking tot de activiteiten die de kredietinstelling in of vanuit Caribisch Nederland verricht.

Daarnaast gelden nog de volgende vereisten:
- Zetelvereiste: de hoofdvestiging van de kredietinstelling moet haar zetel in Curaçao of Sint Maarten hebben (artikel 3:1 Wfm BES);
- De kredietinstelling moet een verklaring van de toezichthoudende instantie van de staat van zetel overleggen waaruit blijkt dat de kredietinstelling in haar staat van zetel bevoegd is tot de uitoefening van de vergunningplichtige activiteiten, bedoeld in artikel 3:2 Wfm BES (artikel 2:2,onderdeel h, Bfm BES).

Vergunningsprocedure

De vergunningaanvraag moet door middel van een Aanvraagformulier kredietinstelling worden ingediend. Er bestaan drie soorten formulieren:

De Nederlandsche Bank NV
T.a.v. Toezicht expertisecentrum markttoegang
Postbus 98
1000 AB Amsterdam
Nederland

en U mag ook mailen.

Termijn

DNB beoordeelt binnen dertien weken na ontvangst van een complete vergunningaanvraag. DNB kan besluiten een vergunningaanvraag niet in behandeling te nemen indien onder andere de aanvrager niet alle voor de aanvraag benodigde gegevens en bescheiden heeft toegezonden.

DNB neemt uitsluitend vergunningaanvragen in behandeling die compleet zijn. Hiervan is in ieder geval sprake als de aanvraag ziet op alle vergunningvereisten. Het is DNB overigens toegestaan om ter aanvulling op de vergunningaanvraag aanvullende gegevens en/of informatie op te vragen. De termijn waarop DNB beslist, wordt op dat moment opgeschort.

Leges

Per 1 juli 2012 bedragen de leges voor het in behandeling nemen van een vergunningaanvraag  van een kredietinstelling met zetel in Caribisch Nederland USD 10.000.

De leges voor de behandeling van een vergunningaanvraag van een kredietinstelling met zetel in het buitenland bedragen: USD 5.000. 

De leges voor het in behandeling nemen van een aanvraag voor een verklaring van geen bezwaar voor een gekwalificeerde deelneming bedragen USD 2.000.

Vanaf 1 januari 2013 moeten vergunninghoudende kredietinstellingen ook een bijdrage betalen voor het doorlopend toezicht. De hoogte van deze leges zijn te vinden in bijlage 2 van de Regeling financiële markten BES 2012.

Vragen

Uw vragen voorzien van een duidelijke eigen analyse kunt u mailen.

Formulieren